Lịch sử cà phê Ivory Coast
Cà phê là một trong những loại thực vật phổ biến toàn cầu, được trồng ở nhiều vùng khác nhau trên thế giới. Mỗi vùng trồng lại mang đến những hương vị cà phê độc đáo riêng. Trong số đó, Ivory Coast được đánh giá là một trong những ứng cử viên “sáng giá” về sản xuất và xuất khẩu cà phê.
Khởi nguồn cà phê Ivory Coast
Cà phê, mặc dù có nguồn gốc từ châu Phi, đã đến Ivory Coast khá muộn thông qua sự du nhập của người Pháp vào khoảng thế kỷ 19. Trong khoảng thời gian đó, cây cà phê nhanh chóng trở thành một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của quốc gia, đưa Ivory Coast lên vị trí hàng đầu thế giới về sản xuất hạt Robusta. Có thời điểm, quốc gia này vươn lên vị trí thứ ba trên thế giới về sản xuất hạt cà phê, chỉ đứng sau Colombia và Brazil. Đặc biệt, Ivory Coast còn là nhà sản xuất hàng đầu của loại hạt Robusta cho đến những năm 1980. Thế nhưng, những cuộc nội chiến đã giáng một đòn mạnh vào ngành cà phê, khiến Ivory Coast đánh mất vị thế vốn có. Dù vậy, cà phê vẫn là một trong những trụ cột kinh tế của quốc gia này. Vào năm 2020, chính phủ Ivory Coast đã đặt mục tiêu khôi phục lại thời kỳ hoàng kim của ngành cà phê, với mong muốn tăng sản lượng cà phê lên đến 400%.
Thưởng thức cà phê Ivory Coast
Các kiểu rang của cà phê Ivory Coast
Hạt cà phê rang nhạt bao gồm các mức độ rang như Light City, Half City và Cinnamon mang đến hương vị tinh tế, giữ lại nhiều hương thơm tự nhiên của hạt Ivory Coast. Vì thời gian rang ngắn nên chúng không có lớp dầu bao phủ bên ngoài như các loại hạt rang đậm. Sang đến mức độ rang vừa, hay còn được biết đến với các tên gọi như City, American và Breakfast, đây là mức độ rang hoàn hảo cho những ai yêu thích hương vị cà phê cân bằng. Với mức độ rang này, hạt cà phê sẽ mang vị chua nhẹ, ngọt vừa phải và hương thơm phức hợp, từ các loại hạt cho đến mùi hương ngọt ngào của hoa quả. Hạt cà phê rang vừa có màu nâu nhạt đến hơi sẫm màu, bề mặt khô ráo, không bóng dầu, giúp giữ lại được nhiều hương vị tự nhiên của hạt cà phê. Khi đạt đến mức rang đậm vừa, hay còn gọi là Full City, hạt cà phê Ivory Coast sẽ bắt đầu quá trình caramel hóa, tạo ra lớp dầu và vị đắng đặc trưng, góp phần làm tăng độ phức tạp của hương vị cà phê. Cuối cùng là mức độ rang đậm. Mức độ rang này mang hương vị mạnh nhất vì hạt cà phê sẽ được rang cho đến khi chuyển sang màu nâu đen, tạo ra lớp dầu bóng rõ ràng trên bề mặt hạt và hương khói đặc trưng.
Mức độ xay cà phê
Độ mịn của cà phê khi xay ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị của thức uống. Cà phê xay càng mịn, diện tích tiếp xúc với nước càng lớn, quá trình chiết xuất các hợp chất hương vị diễn ra nhanh hơn, mang đến cho bạn một ly cà phê đậm đà, rõ các tầng hương vị. Không chỉ với cà phê Ivory Coast mà nhiều người sành cà phê cũng áp dụng kĩ thuật xay mịn trong việc pha chế cà phê nói chung.
Hương vị cà phê Ivory Coast
Hương vị hạt là đặc trưng của nhiều loại hạt cà phê, bao gồm cả những hạt cà phê đến từ Ivory Coast. Kiểu rang đậm sẽ che giấu hương vị hạt trong cà phê, trong khi kiểu rang nhẹ sẽ làm nổi bật vị hạt hơn, vì vậy nếu bạn muốn cảm nhận rõ hương vị hạt trong cà phê Ivory Coast thì hãy chọn mua hạt rang nhẹ. Không chỉ vậy, cà phê từ Ivory Coast còn mang hương vị sôcôla nhẹ nhàng nhưng vẫn dễ nhận biết. Khi thưởng thức cà phê Ivory Coast, bạn có thể cảm nhận được hậu vị hơi cay cay. Hương vị này sẽ càng đậm đà hơn tùy thuộc vào thời gian rang và độ mịn của hạt cà phê. Hạt cà phê Ivory Coast cũng mang cả vị đắng đậm đặc trưng bất kể mức độ rang, tuy nhiên, vị đắng của cà phê sẽ mạnh hơn khi bạn chọn kiểu rang đậm.
Lịch sử cà phê Liberia
Cà phê Liberica, một viên ngọc quý hiếm trong vương quốc cà phê, đang dần bị lãng quên. So với sự phổ biến của Arabica và Robusta, Liberica chỉ chiếm một phần rất nhỏ trên thị trường toàn cầu (khoảng 2%). Sự khan hiếm này khiến Liberica trở thành một loại cà phê đặc biệt, được các tín đồ cà phê săn lùng. Tuy nhiên, ít ai biết đến lịch sử lâu đời và những đặc tính độc đáo của hạt cà phê này.
Khởi nguồn cà phê Liberia
Hạt cà phê Liberica có nguồn gốc từ bờ biển phía tây châu Phi, tại Cộng hòa Liberia. Với khí hậu nhiệt đới ẩm ướt, vùng đất này từ lâu đã trở thành cái nôi của nhiều loại cây trồng nhiệt đới, trong đó có cà phê Liberica. Vào những năm 1880, giống cà phê này đã đạt đến đỉnh cao về sản lượng và được người dân địa phương ưa chuộng. Nông dân ở Liberia cũng trồng cà phê Robusta, nhưng hạt Liberica mới là loại được thu hoạch và sấy khô với số lượng lớn, lên đến 10.000 tấn, để phục vụ cho 3,5 triệu người dân trong nước.
Là một giống cây có sức sống mạnh mẽ, cây cà phê Liberica có khả năng chống chịu được nhiều loại bệnh mà các giống cà phê Arabica hoặc Robusta thường mắc phải. Đặc biệt, trong đại dịch gỉ sắt năm 1890, khi mà các vụ thu hoạch cà phê trên toàn cầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng, cây cà phê Liberica vẫn sống sót và bắt đầu được trồng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới.
Sự trỗi dậy của cà phê Liberica
Bệnh gỉ sắt cà phê, còn được gọi là rỉ lá cà phê, là một loại nấm có tên khoa học là Hemileia vastatrix có thể tàn phá toàn bộ vụ cà phê trong thời gian ngắn. Vào đầu những năm 1890, phần lớn sản lượng cà phê trên toàn cầu đã bị xóa sổ do loại nấm này. Bệnh gỉ sắt khởi phát trên lá cây cà phê, biểu hiện bằng một lớp bột màu nâu giống như gỉ sắt. Nấm bệnh nhanh chóng ăn mòn các mô thực vật, gây ra thiệt hại nặng nề cho cây cà phê. Tuy nhiên, cây cà phê Liberica lại thể hiện khả năng kháng bệnh đáng kể. Nhận thấy tiềm năng của giống cà phê này, nông dân và thương nhân đã quyết định nhân giống và trồng rộng rãi Liberica nhằm phục hồi các vườn cà phê bị tàn phá. Hạt giống Liberica đã được gửi đi khắp nơi trên thế giới với hy vọng mang lại sự sống mới cho ngành công nghiệp cà phê.
Trong thời kỳ thuộc địa, khi Philippines còn là một phần của Mỹ, người Mỹ đã tận dụng cơ hội để phát triển ngành cà phê ở đây, bao gồm cả cà phê Liberica. Sau khi Philippines giành được độc lập, Mỹ đã áp đặt những hạn chế về xuất khẩu cà phê để nắm quyền kiểm soát thị trường. Điều này đã kìm hãm sự phát triển của cà phê Liberica ở Philippines. Trong khi đó, Malaysia đã tận dụng cơ hội này để phát triển thị trường của mình, đặc biệt là cà phê Liberica. Ngày nay, Malaysia vẫn là một trong những nước xuất khẩu cà phê Liberica lớn nhất thế giới, tiếp theo là Philippines, Indonesia và quê hương gốc của loại cà phê này là Liberia.
Cà phê Liberica sau Nội chiến
Sau khi tái trồng lại cây cà phê Liberica, Liberia tiếp tục sản xuất thêm hạt cà phê Robusta. Không còn là một trong những mặt hàng xuất khẩu chính, phần lớn cà phê được tiêu thụ nội địa, giảm lượng cà phê xuất khẩu ra thế giới. Thật không may, cuối những năm 1980, Liberia rơi vào tình trạng bất ổn chính trị. Năm 1989, một cuộc đảo chính quân sự đã nổ ra cuộc nội chiến đầu tiên (trong hai cuộc nội chiến), gây ra hàng trăm nghìn cái chết. Cuộc nội chiến thứ hai cũng bắt đầu bùng nổ, và trong khoảng thời gian này, sản lượng cà phê của Liberia không thể phục hồi cho đến khi hòa bình được thiết lập vào năm 2003. Hầu hết các trang trại cà phê đã bị bỏ hoang, và nông dân dần bị thu hút bởi những vụ mùa lợi nhuận cao hơn. Các loại cây trồng như cây cao su và cây cacao có lợi nhuận hơn và quy tụ hết lực lượng lao động từ các trang trại cà phê đang gặp khó khăn. Các vấn đề khác như cơ sở hạ tầng và sự thận trọng trong đầu tư vào công nghệ trồng trọt và chế biến cũng gây tổn thất nặng nề lên ngành cà phê Liberia. Trên thực tế, quốc gia này chưa bao giờ lấy lại vị thế dẫn đầu trong sản xuất hạt Liberica. Thay vào đó, nông dân nơi đây quyết định chuyển sang các hoạt động kinh doanh có lợi nhuận hơn hoặc chuyển sang trồng hạt Robusta vốn phổ biến hơn hạt Liberica rất nhiều. Tuy không thể khôi phục vị thế ngày xưa nhưng Liberia vẫn là một trong những nhà sản xuất cà phê hàng đầu về hạt Robusta. Cà phê Liberica, mặc dù không được xuất khẩu nhiều, vẫn rất phổ biến và được người dân địa phương ưa chuộng.
Cà phê Liberica ngày nay
Sau khi Philippines giành được độc lập từ Mỹ, những rào cản mới được đặt ra đối với việc buôn bán hạt cà phê (đặc biệt là cà phê Liberica) đã khiến họ gặp khó khăn trong việc duy trì thị trường cà phê một cách ổn định. Mặc dù những rào cản này đã được dỡ bỏ vào những năm 1950, nhưng ngành cà phê đã phải chịu nhiều tổn thất nặng nề. Cà phê Liberica từ đó trở nên ít phổ biến hơn với người tiêu dùng.
Nhưng đó mới chỉ là bắt đầu của những khó khăn. Giống như hầu hết các loại cà phê khác, cà phê Liberica cần điều kiện khí hậu rất đặc biệt như độ cao, nhiệt độ và độ ẩm để sinh trưởng tốt. Với tình trạng biến đổi khí hậu và nạn phá rừng ngày càng nghiêm trọng, diện tích trồng cà phê Liberica đã bị thu hẹp đáng kể. Mặc dù vậy, vẫn có quốc gia tiếp tục trồng cà phê Liberica, nhưng quy mô sản xuất đã giảm đi nhiều. Hầu hết sản lượng cà phê Liberica được tiêu thụ ngay tại thị trường nội địa. Điều này giúp Liberia bảo tồn được “viên ngọc quý” này, nhưng cũng vì thế mà khiến nó trở nên hiếm hoi hơn trên thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, cây cà phê Liberica sinh trưởng tự nhiên đang đứng trên bờ vực tuyệt chủng. Việc trồng trọt và thu hoạch loại cà phê này vốn đã khó khăn, điều này đã dẫn đến việc nhiều nông dân tạo ra các giống hạt “lai” dễ quản lý hơn. Những hạt này có cây và hạt nhỏ hơn, tuy dễ thu hoạch hơn nhưng lại mất đi hương vị đặc trưng của Liberica. Những đợt gỉ sắt cà phê cũng đã xuất hiện trở lại và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cà phê Liberica. Cả các trang trại và cây cà phê mọc hoang dã đều bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh này. May mắn thay, chính phủ Liberia và các quốc gia khác đang có những biện pháp để bảo vệ và bảo tồn giống cà phê Liberica nguyên bản.
Hương vị cà phê Liberica
Cà phê Liberica được xem là một trong những loại cà phê có hương vị độc đáo nhất hiện nay. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được hương vị phức hợp, vừa đậm đà, có vị gỗ, khói, ngọt ngào pha lẫn chút cay nồng lan tỏa trong miệng. Điều thú vị là, phần lớn hương vị đặc trưng của loại cà phê này lại tập trung ở hậu vị, tức là chúng thường xuất hiện sau khi bạn nuốt cà phê xuống họng. Vị đậm đà của Liberica thường được so sánh với hương vị của thuốc lá điện tử, bởi cả hai đều mang một vị ngọt khói đặc trưng. Chính vì vậy, ở Philippines, người ta thường gọi cà phê Liberica là “Kape Barako”, tạm dịch là “Cà phê đàn ông”. Một điểm khác biệt so với các loại cà phê khác là hạt Liberica có vị đắng nhẹ hơn nhiều. Ngoài ra, hàm lượng caffeine trong Liberica cũng thấp hơn đáng kể so với Arabica và Robusta, chỉ khoảng 1,23 gram trên 100 gram hạt.
Hương thơm của Liberica lại trái ngược hoàn toàn với hương vị của nó. Thay vì mùi đất đậm đặc như bạn thường thấy ở các loại cà phê khác, Liberica lại có một hương thơm hoa nhẹ nhàng. Một số người sành cà phê còn nhận thấy trong đó có cả hương trái cây. Tuy nhiên, đây thường là hương thơm trước khi rang. Khi bắt đầu pha chế, cà phê Liberica đã tỏa ra một hương thơm nhẹ nhàng, gợi nhớ đến sôcôla, còn khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận rõ rệt những tầng hương tinh tế như hạt, gỗ.
Nguồn: Ed Malaker & Kate MacDonnell.
Bạn có thể đặt mua các sản phẩm cà phê của Bác Trư tại:
- Website: https://bactrucoffee.com/
- Shopee: https://shopee.vn/bactrucoffee_
Liên hệ Bác Trư Coffee để nhận những thông tin và ưu đãi sớm nhất bạn nha!
